Trong Kinh tế Chính trị Mác Lênin, một số loại hàng hóa đặc biệt được phân loại dựa trên các thuộc tính khác biệt so với hàng hóa thông thường. Hàng hóa dịch vụ, đất đai và các loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu là những ví dụ điển hình. Hãy cùng Ôn thi sinh viên  tìm hiểu nhé! 

1. Hàng hóa dịch vụ 

Trong các nền kinh tế hiện đại, bên cạnh những hàng hóa vật thể hữu hình còn có những hàng hóa phi vật thể, vô hình, được trao đổi, mua bán trên thị trường. Những loại hàng hóa này được gọi là hàng hóa dịch vụ. 

Do tính chất đa dạng, phức tạp và vô hình của dịch vụ nên hiện nay vẫn chưa có được một định nghĩa thống nhất về dịch vụ. Tuy chưa thống nhất về khái niệm, song về cơ bản các nghiên cứu đều cho rằng, dịch vụ là các hoạt động lao động của con người được thực hiện trong các sản phẩm vô hình nhằm thỏa mãn nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của con người. 

Dịch vụ được coi là hàng hóa đặc biệt do các thuộc tính sau: 
- Dịch vụ là hàng hóa vô hình không thể cầm nắm được. Hàng hóa dịch vụ lại không tồn tại dưới dạng vật chất bằng những sản phẩm cụ thể, không nhìn thấy được. Hàng hóa dịch vụ cũng không thể xác định chất lượng trực tiếp bằng những chỉ tiêu kỹ thuật được lượng hóa. Người cung cấp dịch vụ (người bán) chỉ có thể đưa ra lời hứa hẹn; ví dụ như kiểu tóc này sẽ rất hợp với bạn, hàng sẽ được chuyển đến nơi chu đáo, bệnh nhân sẽ được khám chữa tận.

- Hàng hóa dịch vụ không thể tách rời nhà cung cấp dịch vụ. Quá trình sản xuất (cung cấp) dịch vụ hướng vào phục vụ trực tiếp người tiêu dùng với tư cách là những khách hàng, nên quá trình sản xuất và tiêu dùng dịch vụ diễn ra đồng thời. 

- Chất lượng dịch vụ mang tính không đồng nhất, không ổn định và khó xác định. Dịch vụ luôn gắn chặt, không tách rời người cung cấp dịch vụ. Tuy nhiên, đối với cùng một cá nhân cung ứng dịch vụ thì chất lượng dịch vụ cũng không hoàn toàn ổn định, đôi khi cũng thay đổi theo thời gian hoặc hoàn cảnh cụ thể. Chất lượng dịch vụ phụ thuộc chặt chẽ vào người thực hiện dịch vụ. Ví dụ cảm nhận về uy tín, tên tuổi của bác sỹ, luật sư, ca sỹ… luôn đồng nghĩa với chất lượng dịch vụ mà họ cung cấp. 

- Dịch vụ là hàng hóa không thể tích lũy lại hay lưu trữ. Các hàng hóa thông thường sau khi được sản xuất ra chưa đi vào tiêu dùng ngay, có thể trải qua quá trình lưu thông, cất trữ, vận chuyển đi nơi khác theo nhu cầu thị trường. Hàng hóa dịch vụ do không tồn tại độc lập dưới dạng hữu hình nên không thể lưu trữ được. Quá trình sản xuất cũng đồng thời là quá trình tiêu dùng; do vậy không thể sản xuất hàng hóa dịch vụ hàng loạt và lưu trữ trong kho sau đó mới tiêu dùng.
 

Xem thêm: Các quy luật chủ yếu trong nền kinh tế thị trường

- Dịch vụ tạo ra lợi ích nhưng không bao gồm sở hữu. Khi sử dụng một dịch vụ, người mua không mua theo kiểu “mua đứt bán đoạn” mà chỉ chi trả cho hình thức sử dụng tạm thời, mang tính “thuê mướn”. Chẳng hạn khi khám chữa bệnh với một bác sĩ, người mua không có quyền sở hữu con người bác sĩ bằng xương bằng thịt ấy. Khi nghỉ ngơi tại một phòng khách sạn trong chuyến đi du lịch, người mua phải trả tiền nhưng không được sở hữu căn phòng đang thuê. 

2. Đất đai 

Đất đai theo nghĩa rộng bao gồm toàn bộ đất sản xuất (đất canh tác), đất xây dựng, làm giao thông, tài nguyên khoáng sản… Đất đai là một trong những yếu tố cơ bản của sản xuất, là tư liệu sản xuất đặc biệt không thể thay thế trong sản xuất nông – lâm nghiệp. Đất đai cũng là tài nguyên thiên nhiên, tài sản quốc gia quý báu; là địa bàn để phân bố dân cư và các lĩnh vực kinh tế, văn hóa – xã hội, quốc phòng – an ninh và là thành quả lao động, chiến đấu của nhiều thế hệ tạo lập nên, gắn với chủ quyền quốc gia. 

Bản thân đất đai không phải là sản phẩm của lao động nên không có giá trị. Tuy nhiên, khi sản xuất và trao đổi hàng hóa phát triển đến giai đoạn nhất định thì đất đai cũng được trao đổi, mua bán như các hàng hóa khác. Sở dĩ đất đai không có giá trị song vẫn có giá cả, vẫn là đối tượng trao đổi, mua bán vì nó có khả năng đem lại thu nhập (hoặc lợi ích) cho người sở hữu chúng. Vì vậy, đất đai được coi là một loại hàng hóa đặc biệt. Tính đặc biệt của hàng hóa này còn thể hiện ở chỗ: 

- Đất đai có vị trí cố định nên là loại hàng hóa không thể di dời được. Các hàng hóa khác, người bán, người mua có thể dễ dàng đem hàng hóa về nơi nào tùy ý; nhưng với đất đai thì không thể di dời được, mà chủ nhân của nó phải chuyển đến nơi có đất đai. 

- Hàng hóa đất đai không thể đem ra thị trường để trưng bày như các loại hàng hóa khác mà phải giới thiệu thông qua mô tả bằng mô hình, hình ảnh, bản vẽ hoặc các mô tả khác. 

- Giá cả đất đai phụ thuộc vào thu nhập (hoặc lợi ích) mà đất đai đưa lại. Khả năng đưa lại lợi ích của đất đai lại phụ thuộc vào mục đích sử dụng chúng, phụ thuộc vào sự tác động của con người đến khả năng sinh lời của đất. Khi đất đai được sử dụng vào sản xuất nông nghiệp hoặc lâm nghiệp thường có giá cả thấp hơn so với cũng đất đai đó được sử dụng để phát triển nhà ở hoặc kinh doanh dịch vụ, thương mại. 
 
THAM KHẢO NGAY EBOOK KINH TẾ CHÍNH TRỊ:

👉UEL EBOOK KINH TẾ CHÍNH TRỊ: NHẬN TẠI ĐÂY
👉UFM EBOOK KINH TẾ CHÍNH TRỊ: NHẬN TẠI ĐÂY
👉HVTC EBOOK KINH TẾ CHÍNH TRỊ: NHẬN TẠI ĐÂY
👉HUCE EBOOK KINH TẾ CHÍNH TRỊ: NHẬN TẠI ĐÂY
👉NEU EBOOK KINH TẾ CHÍNH TRỊ: NHẬN TẠI ĐÂY
👉TMU EBOOK KINH TẾ CHÍNH TRỊ: NHẬN TẠI ĐÂY
👉UEH EBOOK KINH TẾ CHÍNH TRỊ: NHẬN TẠI ĐÂY

- Đất đai là hàng hóa có số lượng hữu hạn và chất lượng (độ màu mỡ, phì nhiêu) biến động theo thời gian, phụ thuộc vào việc sử dụng của con người. Đất đã được đầu tư, thâm canh có giá cao hơn đất mới khai phá; đất đã được quy hoạch có giá cả cao hơn đất chưa có quy hoạch sử dụng. Giá cả đất đai còn mang tính địa điểm và tính địa phương rất cao. Cùng một loại đất nhưng ở những địa điểm khác nhau, địa phương khác nhau thì giá cả cũng rất khác nhau. Đất ở trung tâm kinh tế, chính trị có giá cả cao hơn đất khu vực ngoại vi…

3. Cổ phiếu, trái phiếu và các loại giấy tờ có giá khác 

- Cổ phiếu là giấy chứng nhận quyền sở hữu của một cổ đông về số tiền đã góp vào một công ty cổ phần. Khi một công ty gọi vốn, số vốn cần gọi đó được chia thành nhiều phần nhỏ bằng nhau gọi là cổ phần. Người mua cổ phần gọi là cổ đông. Cổ đông được cấp một giấy chứng nhận sở hữu cổ phần gọi là cổ phiếu. Số tiền ghi trên cổ phiếu gọi là mệnh giá cổ phiếu hay giá trị danh nghĩa của cổ phiếu. 
 

Xem thêm: Phân loại thị trường trong Kinh tế Chính trị Mác Lênin

Như vậy, cổ phiếu là một loại chứng khoán có giá, đảm bảo cho người sở hữu chúng được quyền lĩnh một phần thu nhập từ kết quả hoạt động của công ty. Thu nhập từ cổ phiếu được gọi là lợi tức cổ phiếu (cổ tức). Lợi tức cổ phiếu không cố định mà phụ thuộc vào kết quả hoạt động của công ty. Thông thường, lợi tức cổ phiếu phải cao hơn lợi tức gửi ngân hàng; nếu không, người có tiền sẽ gửi tiền vào ngân hàng để hưởng lợi tức an toàn hơn mà không mạo hiểm đầu tư vào việc mua cổ phiếu. 

- Trái phiếu là một loại chứng khoán quy định nghĩa vụ của người phát hành (người vay tiền) phải trả cho người sở hữu trái phiếu (người cho vay) một khoản tiền cụ thể, trong một thời gian xác định với một lợi tức quy định. Người phát hành trái phiếu có thể là doanh nghiệp, trong trường hợp này gọi là trái phiếu doanh nghiệp; có thể là một tổ chức chính quyền như Kho bạc nhà nước thì gọi là trái phiếu kho bạc; nếu chính phủ phát hành gọi là trái phiếu chính phủ. 

Như vậy, trái phiếu là khoản vay của một công ty. Số tiền vay ghi trên trái phiếu là mệnh giá của trái phiếu. Người mua trái phiếu là trái chủ. Trái chủ là người cho nhà phát hành vay để hưởng lợi tức cố định. Khác với người mua cổ phiếu là người chủ sở hữu công ty, trái chủ không chịu bất cứ trách nhiệm nào về kết quả sử dụng vốn của người vay. Thu nhập từ trái phiếu là tiền lãi, là khoản thu cố định không phụ thuộc vào kết quả sản xuất của công ty.

Trên thị trường, cổ phiếu, trái phiếu và các loại chứng khoán có giá khác như tín phiếu, công trái, giấy vay nợ… đều có thể được mua bán. Thị trường mua bán các loại giấy tờ có giá này gọi là thị trường chứng khoán. Khi mua bán cổ phiếu, trái phiếu và các loại chứng khoán có giá, người ta không dựa vào giá trị danh nghĩa ghi trên những giấy tờ này, mà dựa vào lợi tức mà chúng đưa lại cho người sở hữu. Thông thường giá mua bán cổ phiếu, trái phiếu được xác định bằng số tiền mà nếu đem gửi vào ngân hàng sẽ thu được lãi suất bằng với lợi tức mà cổ phiếu, trái phiếu đưa lại.

Ví dụ, một cổ phiếu mỗi năm đem lại lợi tức là 50 USD và lãi suất gửi ngân hàng tại thời điểm đó là 5% một năm; trên thị trường, cổ phiếu đó sẽ được bán với giá là: (50x1000)/5 = 1000 USD

Cổ phiếu, trái phiếu và các loại chứng khoán có giá được gọi là tư bản giả bởi tự bản thân chúng không có giá trị. Giá trị danh nghĩa ghi trên cổ phiếu, trái phiếu chỉ là bản sao, là sự ghi chép lại giá trị thật của chúng đã đầu tư vào sản xuất. Tư bản thật được đầu tư vào sản xuất dưới hình thức nhà xưởng, máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu… 

Các loại hàng hóa đặc biệt như hàng hóa dịch vụ, đất đai, cổ phiếu và trái phiếu đóng vai trò không thể thiếu trong sự vận hành của nền kinh tế hiện đại theo quan điểm Kinh tế Chính trị Mác Lênin. Những đặc điểm riêng biệt của chúng không chỉ tạo ra giá trị kinh tế mà còn tác động đến cách thức tổ chức sản xuất và tiêu dùng. Hiểu rõ và vận dụng những kiến thức về các loại hàng hóa đặc biệt này sẽ giúp doanh nghiệp và nhà quản lý tối ưu hóa lợi nhuận và phát triển bền vững.
Liên hệ tương tác trực tiếp qua zalo: 0359.286.819 (chị Linh - giải quyết khó khăn môn Nguyên lý kế toán, Kế toán tài chính TẤT CẢ CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC)
💥Giải đáp FREE các câu hỏi về NGUYÊN LÝ KẾ TOÁN
💥Nhận gia sư 1-1 cấp tốc cho người mất gốc (online/offline)
💥Nhận booking giải bài tập về nhà, đề cương ôn tập , làm mẫu các đề thi (có đáp án và giải thích chi tiết)
Đọc chi tiết dịch vụ tại đây
📍 KHÔNG NHẬN THI HỘ - HỌC LÀ HIỂU BẢN CHẤT